ڪرپشن کي انساني حقن جي مسئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو: شاهه محمود قريشي

اسلام آباد – 06 جنوري (اي پي پي) پرڏيهي وزير مخدوم شاهه محمود قريشي چيو آهي ته ڪرپشن، سياسي، معاشي، سماجي، ثقافتي ۽ ترقي جي حق سميت سمورن انساني حقن جي راهه ۾ ايندڙ سڀ کان وڏي رڪاوٽ آهي، ڪرپشن کي انساني حقن جي ??سئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو، گڏيل قومن جي 2030ع جي ايجنڊا ۽ پائيدار ترقي جي ??دفن کي حاصل ڪرڻ لاء?? ڪرپشن جي خلاف اسان جي جنگ لازمي آهي، جن ملڪن ۾ لُٽيل دولت رکي وئي آهي، اهي لُٽيل اثاثا شرطن کانسواءِ انهن ملڪن کي واپس ڪن، منظم لُٽ مار ۽ ناجائز اثاثن جي غير قانوني منتقلي جا اسرندڙ قومن تي بي پناهه منفي اثر ۽ نتيجا مرتب ٿي رهيا آهن. هو ڪرپشن جي ??قابلي ۽ ان جي انساني حقن جي ايجنڊا کي حاصل ڪرڻ جي عمل تي پوندڙ سنگين اثرن جي ??وضوعن تي ”او آءِ سي“ جي خودمختيار مستقل انساني حقن واري ڪميشن پاران سيمينار کي خطاب ڪري رهيو هو.

پرڏيهي وزير چيو ته وزيراعظم عمران خان جي ??يزن جي روشني ۾ ڪرپشن جي خلاف جنگ ۽ جمله انساني حقن جي تحفظ کي يقيني بڻائڻ، اسان جي حڪومت جي اولين ??رج??حن ۾ سرفهرست آهي، اها بهترين حڪم??ان?? ۽ جمهوريت جي ??اڙن تي ضرب لڳائيندي، رياستي ادارن تي عوامي اعتماد کي مجروح ڪندي ۽ قانوني جي حڪم??ان?? تي اثر انداز ٿيندي آهي. ڪرپشن، شفافيت، احتساب ۽ جوابدهي، انصاف ۽ منصفاڻي ۽ هڪجهڙن موقعن جي ??راهمي جي ??درن جي خلاف آهي. ڪرپشن جي ??تيجي ۾ اسرندڙ ملڪن کان ناجائز دولت وڏي مقدار ۾ ٻاهرين ملڪ هلي ويندي آهي، ان تي وڌيڪ معاشي خسارن جو وڏو بار پيدا ٿيندو آهي، ڪرپشن، حڪومتي نظام کي غير مستعد ۽ عضو معطل بڻائي رکڻ کانسواءِ عوامي وسيلا انهن ضرورتمندن کان ڇني وٺندي آهي جنهن جي ??اءِ اهي مختص ڪيا ويا هوندا آهن. پرڏيهي وزير چيو ته مالياتي جوابدهي، شفافيت ۽ ساک (ايف اي سي ٽي آءِ) تي گڏيل قومن جي اعليٰ سطحي پينل ڪاٿو لڳايو آهي ته لُٽيل 7 کرب ڊالر جي ??ڏي رقم مالياتي طور تي ڏور ”محفوظ ٺڪاڻن“ ۾ لڪائي وئي آهي. منظم لُٽ مار ۽ ناجائز اثاثن جي غير قانوني منتقلي جا اسرندڙ قومن تي بي پناهه منفي اثر ۽ نتيجا مرتب ٿيا آهن، ان ڳالهه ۾ ڪا به ٻي راءِ نه آهي ته عوامي خزاني مان لُٽيل ان دولت سان تعمير ۽ ترقي لاءِ گهربل، ضرورتن کي پورو ڪري سگهجيو پئي، عوام کي غربت مان ڇوٽڪارو ڏياري سگهجيو پئي، ٻارن جي تعليم فراهم ٿي سگهي پئي، ان رقم مان، خاندانن کي ضروري دوائون فراهم ٿي پئي سگهيون ۽ هر روز موت جي ??نهن ۾ ويندڙ هزارين ماڻهن کي بچائي سگهجي ??ا، هن چيو ته ڪورونا عالمي وبا موجوده عدم برابري جي خليج کي وڌيڪ وڌائي ڇڏيو آهي لکين ماڻهن کي بدترين غربت ۾ ڌڪي ڇڏيو آهي ۽ لکين ماڻهو ان جي ??تيجي ۾ روزگار کان محروم ٿي چڪا آهن، انهن حالتن ۾ ڪرپشن ۽ ناجائز سرمائي جو وهڪري کي جاري رهڻ ڏيڻ ڪنهن ڏوهه کان گهٽ نه آهي، قومي ۽ عالمي سطح تي فوري ۽ ڀرپور ڪارروائي جي ضرورت آهي ته جيئن اسرندڙ ملڪن جو وهندڙ رت بند ٿي سگهي. پرڏيهي وزير چيو ته ڪرپشن جي خلاف گڏيل قومن جي ڪنوينشن (يو اين سي اي سي) کي منظور ٿئي 15 سال ??ذر?? چڪا آهن، اهو ڪنوينشن ان وقت رشوت جي روڪٿام جو واحد عالمي قانون آهي، اسان کي گڏيل قومن جي رشوت جي روڪٿام جي ڪنوينشن تحت برآمد ٿيندڙ ناجائز دولت جي ڏس ۾ اضافي پروٽوڪول (ضابطي) جي امڪان جي راهه به ڳولڻ گهرجي ته جئين ان عالمي قانون جي ??دد ممڪن ٿي سگهي. ان سان گڏوگڏ ڪرپشن کي انساني حقن جي ??سئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو ۽ ان ڏس ۾ ”انساني حقن جي بنياد“ تي ڪرپشن جي خلاف سرگرم عمل ٿيڻو پوندو ته جيئن ڪرپشن جي روڪٿام ۽ ان کان بچاءُ جي ڪوششن کي سگهه ملي ۽ عالمي سطح تي رشوت جي روڪٿام جي ??انونن ۽ ضابطن تي موثر عملدرآمد فروغ وٺي. هن وقت تائين ڪرپشن ناقابل شڪست رهي تنهنڪري انساني حقن جي ??راهمي جي ڏس ۾ به ڪجهه اڳڀرائي ٿي سگهي ٿي،

هن چيو ته اسلام اهڙو نظام آهي جيڪو اسان کي انساني زندگي جي ??ر رخ تي رهنمائي فراهم ڪندو آهي، اسلامي تعليمات جي روشني ۾ وزيراعظم عمران خان ڪرپشن کان پاڪ پاڪستان جو ويزن ڏنو. پرڏيهي وزير چيو ته اسان جي ??سلسل ڪوششن جي ??تيجي ۾ واضح مثبت سماجي ۽ معاشي تبديليون ڏسڻ ۾ اچي رهيون آهن، پرڏيهي وزير چيو ته او آءِ سي ملڪن کي اهڙي تخليقي خيالن ۽ قدمن جو ڏاهپ سان پتو لڳائڻو پوندو جنهن سان ڪرپشن کان بچاءُ ۽ ان جي ارتڪاب تي سزا کان ڇوٽ جي خاتمي جو موجوده عالمي فريم ورڪ وڌيڪ توانو ٿئي. هن چيو ته ايف اي سي ٽي آءِ پينل رپورٽ ۽ ??ذر??ل سال ڪرپشن جي خلاف گڏيل قومن جي جنرل اسيمبلي جو اولين خصوصي اجلاس ۽ ان ۾ سياسي ڊڪليئريشن جي ??نظوري، ڪرپشن سان مقابلي ۽ ان کان بچاءُ جي عالمي ڪوششن ۾ هڪ اهم سنگ ميل آهي،تنهن هوندي به اهي دستاويز ان وقت تائين بامعنيٰ قدمن ۾ تبديل نٿا ٿي سگهن جيستائين انهن تي جذبي ۽ همت سان عمل پيرا ٿيڻ جو طريقيڪار موجود نه هوندا. ان ڏس ۾ او آءِ سي ملڪن کي جرائتمنداڻا قدم کڻڻا پوندا. اول قدم جي طور تي او آءِ سي بين الحڪومتي ايڊهاڪ ڪميٽي جي ??يام تي غور ڪري سگهي ٿي جيڪا ضمني قانوني فريم ورڪ جي ??اءِ ٺوس ۽ ٽيڪنيڪي تجويزون جوڙي.

ان ڏس ۾ او آءِ سي جي ??اهرن جي تجويز ڪيل ايڊهاڪ ڪميٽي هيٺ ڏنل ??رج??حي رخن تي غور ڪري سگهي ٿي، پهريون او آءِ سي ملڪن جي اندر ڪرپشن ۽ لُٽيل اثاثن جي ??سئلي تي گڏيل قانوني مدد لاءِ او آءِ سي جو پروٽوڪول ۽ عملدرآمد جو طريقيڪار جوڙيو وڃي، ٻيو گڏيل قومن جي ڇٽي هيٺ متحد، شفاف، ۽ اجتماعي نظام تيار ڪيو وڃي جيڪو ناجائز دولت جي ??هڪري ۽ لُٽيل اثاثن جي ??اپسي جي ??گ??ان?? جي عالمي قانوني فريم ورڪ کي سگهه ڏي. ٽيون گلوبل بينيفيشل اونرشپ رجسٽري، قائم ڪئي وڃي، چوٿون ڪرپشن جي بنياد تي ٿيندڙ عدم برابري تي ٻڌل سيڙپڪاراڻي معاهدن تي نظرثاني ۽ انهن جي ??ئين سر جوڙجڪ ڪئي وڃي، حتمي شڪل ڏيڻ کانپوءِ انهن تجويزن کي يو اين سي اي سي ڪانفرنس آف اسٽيٽ پارٽيز ۾ غور لاءِ پيش ڪري سگهجي ??و. پرڏيهي وزير واضح ڪيو ته ڪرپشن جي خاتمي لاءِ پاڪستان جي عزم ۽ عهد واضح ۽ مضبوط آهي، گڏيل قومن جي 2030ع جي ايجنڊا ۽ پائيدار ترقي جي ??دفن کي حاصل ڪرڻ لاء?? ڪرپشن جي خلاف اسان جي جنگ لازمي آهي، اسان کي ڪمزور رخن جي حل، قومي ۽ عالمي سطح تي ڪرپشن جي ??وقعن جي ??راهمي جي تدارڪ لاءِ متحد ٿيڻو پوندو، او آءِ سي جي ??يمبر ملڪن، تعليمي ماهرن ۽ پريڪٽيشنرز جو اڄ جو اجتماع بدعنواني جي ??عنت خاص طور تي قانوني مالياتي وهڪري کي روڪڻ جي ??اءِ گڏيل حڪمت عملي جوڙڻ ۾ مدد ڪندو، اسان ان سيمينار جي ??تيجي ۾ اسلام آباد پڌرنامي جي شڪل ۾ دستاويز جي ??نتظر آهيون.